Υπήρχε ένα παιχνίδι που το έπαιζαν παλιά στα πάρτι: έγραφε ο καθένας σε ένα μικρό χαρτάκι, μία φράση. Ό,τι ήθελε... ό,τι περνούσε εκείνη τη στιγμή απ' το μυαλό του. Τύλιγε προσεκτικά το χαρτάκι και το έριχνε μέσα σε ένα βάζο. Μόλις μαζεύονταν όλα τα χαρτάκια, τα ανακάτευαν καλά και μετά, ένας-ένας, έπαιρνε από μέσα ένα, το ξετύλιγε και διάβαζε αυτό που κάποιος άλλος είχε γράψει λίγο πριν. Συνέχιζε ο επόμενος, μετά ο άλλος, ώστε καθώς διαβάζονταν όλα με τυχαία σειρά, να ακούγονται σαν ένα ενιαίο κείμενο! Όπως καταλαβαίνετε, το αποτέλεσμα ήταν για γέλια!
Μία αστεία "συρραφή", άσχετων μεταξύ τους, σκέψεων...
Αυτό το "παιχνίδι" το αντέγραψαν αργότερα πολλοί: συρραφή κειμένων, θέσεων, ιδεών, παράθεση απόψεων... Όλα "δουλεμένα και ζυμωμένα" έτσι ώστε να δημιουργηθεί ένα ενιαίο κείμενο με αρχή, μέση και τέλος.
Τώρα, εάν η αρχή ήταν αυτούσια "δανεισμένη" από κάποιο ξένο κείμενο, η μέση από μία άσχετη πηγή και το τέλος από ένα αρχαίο δοκίμιο, δεν είχε και τόση σημασία! Κέρδιζε αυτός που θα κατάφερνε να "συνθέσει" πειστικότερα ένα κείμενο, παρουσιάζοντάς το ως αποτέλεσμα δικής του σκέψης!
Αυτό το... "παιχνίδι" το παίζουν αρκετοί και σήμερα. Και δεν το παίζουν στα πάρτι. Το παίζουν στην καθημερινότητά τους. Στις σχέσεις τους, στις δοσοληψίες τους, στις ενασχολήσεις τους, στη δουλειά τους.
Αλλά, κατά κανόνα, παίζεται ατυχώς!
Γιατί η αντιγραφή, η ανασύνταξη, το "ζύμωμα", απαιτούν εξαιρετική ικανότητα σύνθεσης. Και γνώσεις. Χρειάζεται "μαστοριά" για να μπορέσεις να συνθέσεις ένα κείμενο που να είναι τεκμηριωμένο, να "κυλάει", να είναι εύληπτο, κατανοητό. Δεν αρκεί η παράθεση φράσεων και αποσπασμάτων ασύνδετων μεταξύ τους, φύρδην-μίγδην και ατάκτως ερριμμένων! Το αποτέλεσμα μοιάζει σαν ένας πίδακας λέξεων, σαν ένα σιντριβάνι επαρχιακής πλατείας που πιτσιλάει άτσαλα τα νερά του στους περαστικούς!
Δεν μπορείς να ξεγελάσεις εύκολα σήμερα τον άλλον, που είναι πιο ενημερωμένος, πιο υποψιασμένος, πιο ερευνητικός. Η τεχνολογία έφερε τον αναγνώστη πιο κοντά στην ενημέρωση. Και μπορεί να ελέγχει, να συγκρίνει και να κρίνει, να αμφισβητεί για να μπορέσει να δεχτεί όποια αλήθεια ή ψέμα του "πασάρουν".
Αυτό το παιχνίδι, μπορεί να παραδώσει εσένα ως παιχνίδι στα χέρια των άλλων. Μπορεί να προδώσει -να αποκαλύψει θα ήταν το πιο σωστό- τη σημαδεμένη τράπουλα. Τον τσαλακωμένο άσο στο μανίκι σου.
Κανείς, βέβαια, δεν αρνείται το δικαίωμα να "δανειζόμαστε" άλλων λόγια, τεχνικές, πονήματα. Με τον όρο, όμως, να αναφέρουμε την πηγή. Μπορούμε, πάλι, να χρησιμοποιήσουμε των άλλων τις μελέτες ως αφετηρία για κάποια δική μας εργασία. Να χρησιμοποιήσουμε των άλλων τη σοφία ως στήριγμα και απόδειξη θέσεών μας.
Αρκεί να έχουμε τη σεμνότητα, την ταπεινότητα και την ευαισθησία να μην "οικειοποιούμαστε" τις ιδέες τους!
Και, πολύ περισσότερο, να σεβόμαστε αυτές τις ιδέες και να μην παρεισφρύουμε ανάμεσά τους σαν κλεφτρόνια, διαμελίζοντας το νόημά τους.
